Çankırı ve Tuz Mağarası
Çankırı ülkemizde 1,6 milyon ton kaya tuzu rezervine sahip bir ilimiz. Günümüzde kaya tuzunun önemi ve sağlığımıza katkısı otoritelerce kabul edilmektedir.(1) Özellikle evlerimizde kaya tuzu bulundurmamızın faydalarını bir konferansta dinledim. (2) Bu ilimizi daha yakından tanımak için bu ilimize gittik.
Ancak kaya tuzunun başkenti olarak tanıtılan bu ilimize girince Tuz Mağarasının bulunduğu yeri gösteren hiçbir uyarıcı levha göremedik. Sora sora nihayet şehir içinden hangi yöne gideceğimizi öğrendik. Yol güzergâhında sadece tuz madenini işleten şirkete ait uyarıcı bir levha bizi yönlendirdi. Çankırı – Tuz Mağarası 20 Km.lik mesafede, yolun büyük bölümü asfalt, 5-6 Km.lik kısmı toprak ama ulaşıma müsait. Yol güzergâhından Çankırı manzarasını seyretmek güzel, hava sisli olduğu için net fotoğraf çekemedik. Nihayet madene ulaşıyoruz. Beş bin yıldır işletilen maden halen işletilmekte olup, geniş bir kapıdan içeri giriyoruz, ferah ve nefes almanızı kolaylaştıran havayı hemen hissediyoruz. Madenin içine kamyonlar rahatlıkla girebiliyor. Kilometrelerce galeri açıldığını öğreniyoruz.
Son yıllarda turizme kazandırma çalışmaları başladığı belirtilmesine rağmen daha yapılması gereken çok şey olduğunu görüyoruz. Galeri içinde kaya tuzundan yapılmış heykeller ve madende yüzyıllarca kalmış hayvan fosilleri görülmeye değer. Tuzdan yapılan heykellerin uluslar arası heykeltıraşlar tarafından yapıldığını fotoğraflardan ve bilgilendirme yazılarından öğreniyoruz.
Madende geçmişte imalatta kullanılan araçları da görmek mümkün, ancak madeni ziyarete gelenlere rehberlik edecek bir personel bulunmaması eleştirilecek bir nokta olarak dikkatimizi çeken bir husus oldu. İlk ziyaretimiz Tuz Mağarası oldu, her şeye rağmen bu ortamı görmek bizim için bir kazanım oldu. Aynı güzergâhı takip ederek şehir merkezine dönüyoruz.
Merkezde yürüme mesafesinde olan birçok tarihi eseri görüyoruz. Gezip görme imkanı bulduğumuz önemli eserlerden bazıları şunlardır. Çivitçioğlu Medresesi, Buğday Pazarı Medresesi, Taş Mescit (1235 yılında yapılmış Selçuklu eseri), Şehre II. Abdülhamit tarafından gönderilen “Çan Saati”, 1885 yılında yaptırılan “Çamaşırhane”, Çankırı Araştırmaları Merkezi, 1558 yılında hizmete açılan Sultan Süleyman Camii, Taş Mektep ve Çankırı Müzesi ile Çankırı evleri de görülecek niteliktedir.
Şehir merkezinde ayrıca müze mevcut olup, il ve çevresinde bulunan eserler burada sergilenmektedir. Gezip görülecek tüm mekanlarda herhangi bir ücret talep edilmemesi de olumlu ve turizmi teşvik edicidir.
Medrese binaları günümüzde el sanatlarını temsil eden çalışmalara ve geleneksel kültür öğelerine de yer vermektedir. Şehirde ayrıca çok sayıda türbe olduğunu gözlemledik. Kaya tuzu şehrin ekonomisine katkısı önemli olup, özellikle şehrin tanıtımı, turizm ve bunun ticari yaşama sağladığı ekonomik değerler önem kazanmaktadır. Kaya tuzu satışı yapan, kaya tuzu öğüten işyerleri olduğu gibi, kaya tuzundan mamul süs eşyalarını da bulmak mümkündür.
Bütün bunlara rağmen tanıtımın yeterli olmadığı, halkın henüz turizme yatırım ve desteğinin yeterli olmadığını, özellikle özel bir şirket tarafından işletilen kaya tuzu galerilerine ziyaretçilerin dinlenebileceği şezlong, kanepe vs. bulundurulması, ayrıca kaya tuzunun faydalarını anlatan film veya slaytların gösterilmesi önemli ve faydalı olacaktır. Ülkemizin halen kaya tuzu hakkında yeterli bilgi sahibi olmadığı kanaatindeyiz.
Sonuç olarak gezimiz faydalı oldu ve memnun olarak evlerimize vasıl olduk.
Ankara, 20.12.2014
Ali İyibil
1) Kaya tuzu, tuzun işlenmemiş doğal halidir. Mineral bakımından daha zengindir. Kimyasallarla arındırılmış (rafine) haline göre daha sağlıklı olduğu bilinmektedir. Ancak erimesi ve suya karışması kolay değildir. Kaya tuzu negatif serbest iyon salarak oksijen akışını artırır. Stresi azalttığı gibi, sindirim ve bağırsak fonksiyonları açısından faydalıdır. Solunum yolu rahatsızlıklarında olumlu etkisi mevcut olup, demir, magnezyum, fosfor, selenyum, bakır ve kalsiyum gibi insan sağlığı için gerekli mineralleri ihtiva etmektedir. Çankırı tuzunun 84 element taşıdığı tespit edilmiştir. İnsan vücudunun 84 elementten teşekkül ettiği bilimsel olarak kanıtlanmış bir gerçektir. (Çankırı kaya tuzunun analiz raporu “cankirituzu.com” internet sitesin makaleler bölümünde mevcuttur.)
2) Negatif iyonların sağlığımız açısından önemi konusunda belirttiğim sitenin makaleler bölümünden Prof. Ahmet AYDIN’ın kapsamlı bir araştırma ve inceleme yazısı mevcuttur. Ayrıca merak edilen konu ile ilgili kapsamlı bilgi bulmak mümkündür.
Ankaranın Keçiören ilçesi Tepebaşı durağında kaya tuzu ve mamüllerinin satışının yapıldığı yeni bir işletmenin açıldığını öğrendim.Ayrıca Ankara Ulus sebze-meyve halinin karşısındaki pasajda aynı şekilde satış yapılmaktadır.Tanıtım arttıkça bu tip işletmelerin artacağını tahmin ediyorum.